Ga je voor een sauna in de badkamer? Dan heb je de keuze uit langwerpige, vierkante en hoekmodellen, waarvan de laatstgenoemde ruimtebesparend is.
Waar de sauna vroeger voornamelijk voor de gezondheid gebruikt werd, is het tegenwoordig een gelegenheid waar verzorging en ontspanning hand in hand gaan met de werking ervan. De mogelijkheden varieren van kleine eenpersoonssauna's tot complete gezinssauna, afhankelijk van uw wensen en de beschikbare ruimte. Wil je ook graag een sauna, maar beschikt je badkamer niet over de nodige ruimte? Overweeg dan de mogelijkheid om uit te wijken naar een andere ruimte, zoals de tuin of de zolder.
De oorsprong van de sauna ligt in Scandinavië. Finnen beschikken waarschijnlijk al tweeduizend jaar over een sauna. De sauna was al in de oudheid populair bij verschillende volkeren. In de loop van de jaren is de sauna beetje bij beetje veranderd. Waar het begon met een kuil in de grond of heuvelflank (sauna is Fins voor kuil) is het vandaag de dag een klein hutje. En als het kan het liefst aan het meer zoals we in Scandinavië zien. Voorheen werd de sauna met name gebruikt om warmte te bieden tijdens de koude wintermaanden. Op een vuurtje werden stenen opgewarmd totdat ze gloeiend heet waren. Door er water overheen te gooien ontstond er stoom die de temperatuur zo hoog liet oplopen dat de kleren uitgetrokken konden worden. Tegenwoordig gaat men naar de sauna om de positieve uitwerking op het lichaam en de geest.
Ook de manier van verwarmen is in de loop van de jaren veranderd. De eerste sauna was niet meer dan een langgerekte ruimte gemaakt van boomstammen. Binnenin stond een kachel met daarop stenen, deze werden verwarmd door het vuur. De rook die van het vuur afkwam cirkelden eerst rond in de ruimte voordat het via een schoorsteen de hut verliet. Vandaar dat de eerste naam van de sauna dan ook rooksauna is. Dit was tot de 20ste eeuw de enige vorm van de sauna die bestond. Nadelen van deze rooksauna was echter de lange opwarmtijd, het steeds moeten schoonmaken van het meubilair en, niet onbelangrijk, het brandgevaar. Vandaar dat de schoorsteensauna is ontworpen. De werking is nog steeds hetzelfde, het vertrek wordt opgewarmd met een houten vuur alleen gaat de rookafvoer direct door naar buiten. Doordat het opwarmen en het onderhoud van dit type sauna veel gemakkelijker is, werd dit type sauna een stuk populairder en raakte de rooksauna uit de gratie. Ten slotte werden de sauna's geïntroduceerd zoals we die nu kennen, de sauna waarbij de elektrische kachel wordt gebruikt om de stenen op te warmen en de infraroodsauna.
Tegenwoordig beschikt bijna ieder Fins gezin over een eigen saunacabine, waarvan dagelijks gebruik wordt gemaakt. In Nederland zijn we meer gewend om naar de openbare sauna te gaan, maar thuis genieten van deze wellness is dus ook goed mogelijk.
De meeste saunacabines die thuis worden geplaatst zijn Finse sauna's. Dit is de sauna in zijn meest oorspronkelijke vorm; een houten cabine, kachel en enkele ventilatieroosters. In de sauna wordt de temperatuur flink opgestookt naar zo'n tachtig a negentig graden met een lage vochtigheidsgraad. De maximale temperatuur bedraagt zo'n honderd graden. Door water op de stenen te gooien verhoog je de luchtvochtigheid enigszins, dit zorgt voor een lagere gevoelstemperatuur. Door de hoge temperaturen in de sauna gaan de poriën in de huid binnen enkele minuten openstaan en treden de zweetklieren snel in werking. Ook de bloedvaten worden wijder waardoor het bloed sneller gaat stromen dit zorgt voor een lagere bloeddruk. Tijdens een saunabezoek verlies je overtollig vocht en worden nieuwe vochtreservers aangemaakt. Wanneer je vaak naar de sauna gaat kun je per saunabezoek zo'n halve tot anderhalve liter vocht verliezen. Het lichaam wordt dus van binnenuit schoongespoeld. Wanneer je ziek bent geweest is het verstandig om langs de sauna te gaan. De laatste bacteriën die je nog in uw lichaam hebt zitten zullen weggespoeld worden. Daarnaast is bewezen dat geregeld saunabezoek de weerstand verhoogt en je minder gevoelig bent voor temperatuurwisseling. Tevens zul je minder last hebben van verkoudheden en andere kwaaltjes en zal, bij een griepepidemie, het griepvirus je minder snel te pakken krijgen. Ook zal uw huid na een saunabezoek heerlijk zacht aanvoelen en zijn dode huidcellen gemakkelijk te verwijderen.
In principe kan iedereen genieten van een rondje sauna. Heb je een hoge bloeddruk dan zul je voorzichtig moeten zijn met snelle temperatuurwisselingen en kun je het dompelbad beter overslaan. Ook als je zwanger bent is het raadzaam om voorzichtig met het saunabezoek om te gaan. In beide gevallen is een saunabezoek mogelijk. Toch doe je er goed aan om eerst een arts te raadplegen.
Wanneer je de sauna wilt gebruiken moet je je eerst douchen. Op deze manier is je huid helemaal schoon van zeep en andere vetten. Droog je af en neem plaats in de sauna, hierbij geldt hoe hoger je zit hoe warmer het wordt. Je kunt er zelf voor kiezen om liggend of zittend op de banken plaats te nemen. Het is belangrijk dat je lichaam zich in dezelfde temperatuurzone bevindt. Dus kies je ervoor om in de sauna te gaan zitten, trek dan je benen op. Wanneer je het te warm krijgt is het tijd om de sauna te verlaten (na tien a vijftien minuten). Heb je op de saunabank gelegen? Zorg er dan voor dat je eerst rechtop gaat zitten voordat je de sauna verlaat. Dit voorkomt dat je duizelig wordt bij het opstaan. Wanneer je de sauna hebt verlaten is het tijd om af te koelen. Dit kun je doen door middel van een dompelbad te nemen, een bad met ijskoud water. Vind je dit te heftig? Je lichaam krijgt namelijk een flinke slag te verwerken door de plotselinge temperatuurwisseling. Dan kun je er ook voor kiezen om een langdurige douche met lauwwarm water te nemen. Ook kun je plaatsnemen in een ruimte op kamertemperatuur of naar buiten gaan om af te koelen.
Je vochtbalans kun je weer herstellen door wat te drinken. Dit kan een glas water zijn of een ander drankje, maar een lekker koud biertje of glas wijn is niet goed. Het gebruik van alcohol tijdens een saunabezoek wordt afgeraden, het zet de bloedvaten nog verder uit waardoor de bloeddruk extreem laag wordt. De combinatie alcohol en hitte kan leiden tot hartritmestoornissen met alle gevolgen van dien. Als je bent uitgerust en bijgekomen is het tijd voor een nieuw rondje. Dit kun je herhalen totdat je je comfortabel en voldaan voelt. Bij de meeste mensen is dat na twee of drie saunarondes.
In het aanbod van sauna's valt er weer veel te kiezen. Allereerst moet je je afvragen waar je de sauna gaat plaatsen. De badkamer is een voor de handliggende plek, maar hij kan ook in een andere vertrek, zoals de zolder, geplaatst worden; en wat te denken van de tuin? Er bestaan speciale saunahuisjes of -blokhutten die aan je wensen voldoen. De keuze van de plek heeft in eerste instantie te maken met de ruimte die je beschikbaar hebt. Uiteraard moet je je tevens afvragen of je alleen, met twee of meerdere personen tegelijk in de sauna plaats wilt nemen. Zo bestaan er eenpersoonssauna's, maar ook modellen die plaats bieden voor het hele gezin.
Ga je voor een sauna in de badkamer? Dan heb je de keuze uit langwerpige, vierkante en hoekmodellen, waarvan de laatstgenoemde ruimtebesparend is. Daarnaast heb je de keuze uit een panelen- of balkensauna. De balken van een binnensauna zijn doorgaans 45 mm dik. Wanneer je de sauna gaat plaatsen kun je dit het beste op een gladde ondergrond doen. De tegels van de badkamer zijn een prima ondergrond.
Bij een balkensauna worden de planken op elkaar gestapeld voor een optimale warmtehuishouding en warmteafgifte. Het interieur van dit type sauna is basic en robuust, waardoor deze past in de Scandinavische traditie; genieten van natuur en eenvoud. Dit type sauna wordt tevens voor buitenmodellen gebruikt waarbij de sauna op een fundering wordt gezet.
Panelensauna's zijn blind aan elkaar vastgenageld en verlijmd en in diverse uitvoeringen te verkrijgen. Ze bestaan uit geïsoleerde schroten van verschillende diktes en hoogtes. De panelen worden eenvoudig op een op maat gemaakt raamwerk bevestigd, zo ontstaat er een goed geïsoleerde en stevige constructie. Door de eenvoudige bouwwijze kan deze sauna in elk interieur geplaatst worden.
Kies je voor een buitensauna? Dan gebruik je de sauna zoals deze door de Finnen bedoeld is: om tot te rust komen en te genieten van de natuur. Zie je het plaatje voor je; in de winter na het zweten afkoelen in de koude sneeuw. Dichtbij de natuur en ver weg van de beslommeringen van alledag. Als het even kan moet de sauna geplaatst worden naast een meer zodat je direct kunt afkoelen, dit naar Finse gewoonte. Uiteraard beschikt niet iedereen over een meer in zijn tuin, toch is het heerlijk om de sauna buiten te plaatsen. De natuurlijke frisse lucht inademen na de hete droge lucht in de sauna is heerlijk en door het plaatsen van een dompelbad naast de sauna is het plaatje ook compleet. Mits enigszins aangepast aan je eigen situatie. De panelen van een buitensauna zijn 70 mm dik.
Gespot: de glazen sauna! Enkele fabrikanten brengen nu ook de glazen sauna op de markt. Een mooi plaatje om bijvoorbeeld een natuurlijk overgang tussen bad- en slaapkamer te creëeren.
De wanden, vloeren en het plafond van de sauna zijn doorgaans gemaakt van hout. Hout is een natuurlijk product en is in staat om te ademen. Tevens kan hout de opgenomen warmte gelijk weer afgeven, dit wordt stralingswarmte genoemd. De stralingswarmte van hardhout is hoger dan die van zacht hout. Het is zaak om een sauna uit te zoeken die niet te veel stralingswarmte geeft omdat de temperatuur dan te heftig kan worden, maar ook niet te laag omdat de sauna dan niet te warm genoeg wordt. De meest gebruikte houtsoorten voor de wanden van de sauna zijn Nordisch Fichte, Espen hout, Red Cedar, Hemlock, Kiefer en Abachi hout. Hieronder worden de verschillende houtsoorten kort belicht.
Nordisch Fichte is de meest gebruikte houtsoort van de saunacabine. Het is een langzaam groeiend houtsoort uit Scandinavië en heeft een levendige structuur. De saunaschroten worden geleverd in 18 mm dikte en hebben een afgerond profiel (softline). Daarnaast hebben ze een extra lange veer- en groef en worden ze dubbel gedroogd. De schroten zijn verkrijgbaar in verschillende lengtes namelijk; 210, 240, 270, 390 en 340 cm.
Espen hout komt van de Populier en heeft een mooie lichte kleur. Deze houtsoort heeft een fijne structuur, is bijna noestvrij en heeft een gering harsgehalte. Daarnaast heeft het een gelijkmatige warmteafgifte. Espen wordt vaak gebruikt voor luxe en commerciële saunacabines.
Red Cedar is een Canadese houtsoort die nagenoeg noest- en harsvrij is. Daarnaast heeft het een milde warmtestraling en een heerlijke geur. Deze duurzame houtsoort is tevens zeer geschikt voor infrarood cabines en wordt vaak gebruikt in luxere en commerciële sauna's. De schroten variëren van maat, maar zijn gemiddeld 210 cm lang met een werking van acht en een halve centimeter.
Hemlock is een bijzonder stabiele houtsoort en is afkomstig van de Canadese reuzen Hemlock dennen. Deze houtsoort heeft een fijne structuur en is net als Espen hout en Red Cedar nagenoeg noestvrij. Dankzij de mooie structuur heeft het een gelijkmatige warmteafgifte.
Kiefer is te vergelijken met de houtsoort Nordisch Fichte. Het enige verschil zit hem in de plaats waaruit de saunaschroten worden gezaagd. Deze komen namelijk uit een ander deel van het hout dan bij de Nordisch Fichte. Kiefer hout is licht vloeiend en heeft een softline profiel.
Abachi hout tot slot is een houtsoort uit Afrika met een zachtgele kleur. Het voordeel van dit hout is dat het strak blijkt en nauwelijks krimpt. Het is warmtewerend en splintervrij. Bij hoge temperaturen voelt het hout aangenaam aan op de huid. Daardoor is het geschikt voor het vervaardigen van banken en rugleuningen. Je ziet het tevens terugkomen in de hoofd- en wandsteunen.
Houd er rekening mee dat alle houtsoorten een breedtewerking hebben van ongeveer acht en een halve centimeter. Tevens zijn alle schroten voorzien van een extra lange veer- en groef.
De kachel, ook wel oven genoemd, is de basis van elke sauna. Het vormt de bron van een aangename omgeving waarin je heerlijk kunt vertoeven en helemaal tot rust komt. Voorheen werd er veel gebruikgemaakt van een houtgestookt vuur in de sauna. Dit is nog steeds mogelijk, maar wordt eigenlijk enkel nog toegepast in de buitensauna. Kies je voor een sauna binnenshuis, dan zul je waarschijnlijk een elektrische saunaoven aanschaffen.
Het verwarmingssysteem van de traditionele sauna berust op het verhitten van een zeer grote massa natuurstenen. Deze stenen geven op hun beurt de opgenomen warmte weer af aan de omgevingslucht. Dit systeem zorgt ervoor dat de cabine voor lange tijd lekker warm en op een constante temperatuur blijft, zelfs wanneer het vuur al lang is gedoofd.
Het is dus van belang dat de saunaoven een constante warmte afgeeft. In de keuze kun je kiezen voor een traditionele variant of een combinatiemodel. Kies je voor een traditionele oven dan kun je hierop enkel de temperatuur aanpassen. Bij de combikachel kun je naast de temperatuur tevens de luchtvochtigheid instellen. Wanneer je een oven gaat aanschaffen heb je de keuze uit drie verschillende varianten. De elektrische oven en de hout- of gasgestookte oven.
De elektrische oven is de meest gekozen warmtebron in de sauna. Dit komt door de aangename stralingswarmte die de oven geeft.
De houtgestookte oven is de traditionele kachel van de sauna. Met deze oven kun je genieten van een rustieke warmtebron met een hoge stralingswarmte en optimaal comfort. Kies je voor deze oven, dan geniet je van een echt traditionele saunabezoek.
Gasgestookte ovens worden met name in professionele spa's gebruikt en zie je minder vaak in een thuissauna terugkomen. Met behulp van deze oven wordt een prima saunaklimaat gecreëerd met als positief voordeel dat, wanneer je de sauna regelmatig gebruikt, de kosten van het gebruik laag blijven. Houd er wel rekening mee dat deze kachels een stuk duurder zijn in aanschaf en installatie.
Naast de keuze voor het type oven, kun je tevens kiezen op welke manier je de oven wilt plaatsen; staand, hangend of je kunt kiezen voor een speciaal model met een geheel eigentijdse vormgeving. Op deze manier wordt de oven een echte eyecatcher. De keuze voor de plaatsing is uiteraard afhankelijk van je eigen smaak, maar ook de grote van de sauna kan bepalend zijn. Heb je weinig ruimte, dan kies je misschien eerder voor een hangend dan een staand model.
Is je keuze gevallen op een buitensauna? Dan kun je nog genieten van de authentieke sfeer die een echte houtgestookte kachel met zich meebrengt. Daarnaast heeft dit als extra voordeel dat je geen elektra meer nodig hebt.
Infrarode straling klinkt misschien wat eng of kunstmatig. Dat is echter nergens voor nodig; infrarode straling komt overal om ons heen voor en is niet schadelijk. Zelfs jijzelf zendt infraroodstraling uit. Je kunt de infraroodstraling niet zien, het is alleen waar te nemen als warmte. En die warmte is goed te gebruiken in sauna's.
Infrarood sauna's zijn er natuurlijk al lang. Sinds jaar en dag worden deze sauna's verwarmd met behulp van een soort lamp, met een technische term ook wel pijpstraler genoemd. De nieuwere infrarood sauna's hebben echter een nieuwe techniek; de zogenaamde paneelstralers. De paneelstralers vullen de sauna beter met straling omdat ze een breder gamma van stralen geven. Dit heet Wide Far Infrared Rays (Wide-FIR). Groot voordeel is dat de panelen niet alleen lange golfstralen uitzenden, maar ook een midden- en korte golf.
Infraroodsauna's verwarmen direct het lichaam en de lucht blijft voelbaar koeler terwijl het transpiratie-effect gelijk is aan de traditionele stoomsauna. De voordelen van een infrarood sauna zijn naast het lage energieverbruik en de eenvoudige plaatsing vooral lichamelijk, zoals vermindering van stress, versoepeling van spieren en een heerlijke ontspanning. Uiteraard ga je net zoals in een traditionele sauna natuurlijk enorm transpireren. En daar draait het natuurlijk om!
Net als bij een douchecabine zijn er ook voor de sauna diverse deuren beschikbaar. Je kunt hierbij denken aan rechte modellen, modellen met een hoek of getoogd. De deur kan geheel uit veiligheidsglas bestaan maar een combinatie met hout komt ook voor. Tevens zijn er saunadeuren die zijn licht zijn gebogen. Het glas van deze deuren loopt rond of bol naar buiten. Je hebt tevens de keuze uit aluminium of houten deurposten.
Met de keuze van alleen de deuren ben je er nog niet. Ook de keuze in grepen is divers. Zo kun je kiezen voor een houten, metalen of RVS model. Langwerpig, in schelpvorm, rond, ovaal of een cilindermodel; het is allemaal mogelijk.
Wanneer je een venster in je sauna plaatst heb je tevens de keus tussen een houten of aluminium variant. Vensters zijn er in standaard rechthoekige modellen, maar ook een getoogd model is mogelijk. Net als bij de saunadeur kun je ook kiezen voor een variant met bol glas. Kortom ook het venster is aan te passen aan je eigen wensen. Het glas van de vensters zijn meestal gewoon helder.
Naast de sauna zelf is het tevens van belang om over enkele accessoires te beschikken. Deze maken het saunabezoek een stuk aangenamer. Zo is het altijd fijn wanneer je de temperatuur en de luchtvochtigheid in de ruimte af kunt lezen. Hiervoor zijn speciale thermometers en hygrometers op de markt. Tevens beschikken veel mensen over een kleine zandloper in de sauna. Op deze manier kunnen ze precies zien hoe lang ze in de sauna verblijven en wanneer het tijd is om deze te verlaten.
Om de luchtvochtigheid wat te verhogen is het verstandig om een emmer water en een lepel naast de oven te zetten. Wanneer het erg warm wordt, kun je wat water op de stenen scheppen om zo de gevoelstemperatuur wat naar beneden te brengen. Tevens zul je even extra gaan zweten. De saunaemmer en -lepel zijn vaak uitgevoerd in hout voor een natuurlijke uitstraling.
Extra ligcomfort krijg je met een hoofdsteun. Deze zijn vaak gemaakt van espen hout of Abachi latten, waardoor ze minder warm worden. Tevens is het fijn wanneer je over een handdoek beschikt waarop je plaats kunt nemen. Zo trekt het zweet niet in de banken en lig je wat comfortabeler, door de warmte in de cabine kunnen de banken na verloop van tijd ook heet aanvoelen. Een extra groot badlaken van bijvoorbeeld twee meter lang is dus helemaal geen overbodige luxe.
Ook in de sauna is het mogelijk om te genieten van chromo- en aromatherapie. Dit draagt mee aan de geestelijke ontspanning. Zo kun je ervoor kiezen om verschillende lichten in de cabine te plaatsen die allemaal een andere invloed hebben op je emoties en gemoedsrust. De ledlampen kunnen in de rugleuning of het plafond worden gemonteerd. Je kunt er tevens voor kiezen om de sauna uit te rusten met glasvezelverlichting. Ook kun je met het gebruik van etherische oliën de sauna een langdurige frisse geur geven die bijvoorbeeld rustgevend, opwekkend of verfrissend werkt.
Aromatherapie is een alternatieve geneeswijze gebaseerd op het gebruik van etherische olie of natuurlijke geurextracten. Etherische oliën zijn gewonnen uit planten en dus helemaal natuurlijk. Voor het verkrijgen van de olie kan bijvoorbeeld bloesem, de vrucht, het zaad, de bladeren of schil van de plant gebruikt worden. Je kunt etherische oliën gebruiken omdat je ze lekker vindt ruiken, maar de verschillende geuren hebben tevens een functie.
Eucalyptus Werkt verfrissend en rustgevend. Aan te raden bij luchtwegproblemen. Uitstekend te gebruiken bij griep en verkoudheid.
Lavendel Werkt ontspannend en rustgevend voor geest en huid. Gebruiken bij stress en vermoeidheid, lavendel heeft een kalmerende werking.
Eucamint Eucamint heeft een langdurig frisse geur. Verlicht de ademhaling en stimuleert de werking van transpiratie.
Dennen Heeft een zuiverende en vitaliserende werking. Kalmeert, bevordert de nachtrust en verlicht het ademhalen. Aangenaam voor astma- en reumapatiënten.
Rozemarijn Werkt verzachtend en heeft een opwekkende en weldadige werking. Stimuleert de bloedsomloop en heeft een positieve werking op het zenuw- en spierstelsel.
Jasmijn Heeft een antiseptische, rustgevende en kalmerende werking. Helpt te ontspannen en is ideaal voor de droge en gevoelige huid.
Sinaasappel Werkt verfrissend en ontspannend. Goed te gebruiken bij vermoeidheid en stress.
Een andere manier om helemaal tot rust te komen is met lichttherapie. Door het gebruik van diverse kleuren kun je verschillende sferen creëren en zo emoties oproepen. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat bepaalde kleuren een positieve werking hebben op lichaam en geest:
Groen – rust en balans
Geel – maakt opgewekt
Rood – stimulerend
Blauw – verkoeling en ontspanning
Bij chromotherapie kun je de lampen afstellen op een kleur, maar het is ook mogelijk om de verschillende kleuren met elkaar af te wisselen.
Goed afkoelen is belangrijk na het nemen van saunabezoek. Dit kun je doen door onder de douche te staan of af te koelen in de buitenlucht. Het is ook mogelijk om over een eigen stortdouche of dompelbad te beschikken. Beide zijn gevuld met ijskoud water die je huid snel afkoelen wat een verfrissend gevoel geeft. Dompelbaden zijn in diverse afmetingen te verkrijgen en zijn doorgaans gemaakt van hout net als de stortdouche. Door na al dat koude geweld een voetenbad te nemen koel je langzaam verder af. Dit is aan te raden om de bloedvaten weer te laten verwijden en langzaam de lichaamswarmte af te voeren.
