Een zonneboiler, of zonnecollector, is een installatie die zonlicht rechtstreeks omzet in warmte. Een zonneboiler gebruikt zonne-energie dus niet voor het opwekken van elektriciteit, maar voor warm water.
Foto boven: OK Huis.
Een zonneboiler bestaat meestal uit een zonnecollector op het dak, een voorraadvat onder het dak en een aparte naverwarmer. Dat laatste is vaak een combiketel, omdat de zon, zeker in Nederland, niet altijd voldoende warmte levert. Wanneer het water niet genoeg is opgewarmd, zal de naverwarmer die taak op zich nemen. Zo zit je dus nooit met lauw of koud water.
De collectoren op het dak vangen de zonnewarmte op, waarbij de temperatuur op kan lopen tot wel 90°C. Via een buizensysteem wordt vloeistof, die werkt als warmtetransportmiddel, van de collector naar het voorraadvat gepompt; daar stroomt het door een warmtewisselaar die de warmte afgeeft aan het kraanwater.
Er zijn drie soorten zonneboilers die alleen warm water leveren: de standaard zonneboiler, de compacte zonneboiler en de cv-zonneboiler. De verschillen tussen deze boilers zitten vooral in de inhoud van de boiler en in de naverwarmer die past bij de installatie.
De standaard zonneboiler wordt gebruikt voor het verwarmen van tapwater (zoals kraanwater), en dus niet voor ruimteverwarming. Een standaard zonneboiler bestaat uit een zonnecollector met een oppervlakte van 1,4 tot 5 m2 en een los voorraadvat van 80 tot 200 liter. De collectorvloeistof wordt rondgepompt in een gesloten circuit. In het voorraadvat geeft de collectorvloeistof de warmte af aan het leidingwater via een warmtewisselaar. Een standaard zonneboiler heeft een naverwarmer nodig in de vorm van een combiketel, een cv-ketel, een elektrisch verwarmingselement of een warmtepomp.
Een andere variant van een standaard zonneboiler is een zonneboiler met het thermosifon-systeem. Hierbij wordt een liggend vat op zolder onder het dak opgehangen. Door het vat hoger te plaatsen dan de zonnecollector, stroomt het warme collectorwater vanzelf naar het vat zonder hulp van een pomp (dit proces heet thermosifon).
Ook de compacte zonneboiler wordt alleen gebruikt voor het verwarmen van tapwater. Het verschil met de standaard zonneboiler is dat bij de compacte zonneboiler het voorraadvat geïntegreerd zit in het collectorsysteem. We spreken dus niet meer van een voorraadvat, maar van een collectorvat.
Omdat de watervoorraad in de zonnecollector op het dak zit, is deze collector wel hoger en zwaarder dan de collector van een standaard zonneboiler. Het voordeel van een compacte zonneboiler is dat er geen extra ruimte in huis voor nodig is. De watervoorraad van een compacte zonneboiler bedraagt 75 tot 140 liter. Net als bij de standaard zonneboiler loopt het opgewarmde water uit het collectorvat via een naverwarmer (bijvoorbeeld combiketel, cv-ketel, elektrisch verwarmingselement of warmtepomp) naar de kraan.
Een cv-zonneboiler werkt in principe op elke cv-ketel en wordt ook alleen gebruikt voor het verwarmen van tapwater. Een cv-zonneboiler is een standaard zonneboiler met een extra warmtewisselaar in het voorraadvat. Het vat heeft een inhoud van ongeveer 110 tot 200 liter. De extra warmtewisselaar is aangesloten op de cv-ketel. Daarom is ook geen aparte naverwarmer nodig: omdat er direct uit het voorraadvat wordt getapt, is er een forse hoeveelheid warm water beschikbaar en is er geen temperatuurval bij gelijktijdig tappen van bijvoorbeeld douche en keukenkraan.
Als je met zonnewarmte niet alleen je water wilt opwarmen, maar ook de woning wilt verwarmen, dan is een zonneboilercombi het enige geschikte toestel. Een zonneboilercombi is een grote cv-zonneboiler waarin een voorraadvat en cv-brander geïntegreerd zijn. Dit systeem geeft net als de cv-zonneboiler een forse hoeveelheid warm water. De warmte in het vat wordt gebruikt voor tapwaterverwarming en voor centrale verwarming. Een zonneboilercombi is dus warmwatertoestel en cv-ketel in één. Voor een zonneboilercombi zijn aansluitingen nodig op het gas en het waterleidingnet voor cv-water. Deze voorzieningen zijn meestal al aanwezig wanneer op dezelfde plek een cv- of combiketel zit of gezeten heeft.
Wanneer je in Nederland gebruik wilt maken van zonne-energie, is het belangrijk om een aantal aanbevelingen op te volgen. Door dit te doen zorg je voor het hoogste rendement van je zonne-boiler. Zorg ervoor dat je collectoren zo vaak en zo lang mogelijk van de zon kunnen genieten. Plaats de collectoren daarom schuin op je dak, in een hoek van 36° ten opzichte van het dak. Als het collectorsysteem ook nog eens naar het zuiden gericht is, is je opstelling optimaal. Hoeveel en hoe vaak de collectoren in de schaduw liggen en hoeveel zonuren er gemiddeld zijn op de plek in Nederland waar de woning staat, kan ook uitmaken in het rendement.
De meeste zonneboilers hebben vrijwel geen onderhoud nodig. Uiteraard is het wel aan te raden om de instructies van de leverancier op te volgen en een periodieke controle op je zonneboiler uit te laten voeren. Laat daarbij goed kijken naar de anti-vrieseigenschappen. Een ander nuttig advies is om regelmatig - minstens één keer per jaar - te controleren of het water in het voorraadvat warm wordt. De levensduur van een zonneboiler is ongeveer twintig jaar.
Wanneer je overstapt op warmwatervoorziening via een zonneboiler kun je bijna de helft aan energie besparen. Vanzelfsprekend is dit prettig voor je portemonnee. Bovendien voorkom je flinke hoeveelheden aan CO2-uitstoot.
Tips voor het aanschaffen van een zonneboiler:
– Inventariseer of de oriëntatie van je dak geschikt is voor het plaatsen van een zonneboiler.
– Kies voor een zonneboiler met een capaciteit die past bij de warmwatervraag van je huishouden.
– Let erop dat je cv-ketel geschikt is als naverwarmer voor een zonneboiler. Je ziet dat aan het keurmerk Gaskeur-NZ.
– Laat de installatie van een zonneboiler over aan een vakman.
– Voor het plaatsen van een zonneboiler heb je geen (omgevings-)vergunning nodig, behalve als het gaat om een monumentaal pand of een beschermd stads- of dorpsgezicht.
Meer lezen over duurzame energie?
Kies voor duuzame energie: zonnepanelen.
