Sinds de invoering van de afloseis als voorwaarde voor de hypotheekrenteaftrek werd annuïtair of lineair aflossen voor nieuwe hypotheken de standaard.
De aflossingsvrije hypotheek leek ten dode opgeschreven.
Uit de nieuwste cijfers van HDN (Hypotheken Data Netwerk) blijkt dat hier verandering in komt, zo schrijft het FD. Steeds meer mensen die een huis kopen of hun hypotheek oversluiten kiezen toch weer voor een aflossingsvrije hypotheek. Dat ze hiermee de hypotheekrenteaftrek mislopen nemen ze voor lief – aflossingsvrij komt weer tot leven.
De overheid wil graag dat huizenbezitters hun hypotheek aflossen. Het aanhouden van een aflossingsvrije hypotheek brengt risico's met zich mee, benadrukt de Autoriteit Financiële Markten (AFM) in het FD. Aan het eind van de looptijd kan de bank ervoor kiezen om het uitgeleende bedrag op te eisen. Is er op dat moment geen eigen geld om de lening mee af te lossen – dan is verkoop van de woning de enige oplossing.
Of de bank overgaat tot opeisen is afhankelijk van de financiële situatie van de huizenbezitter. De bank beoordeelt – zoals bij elke lening aanvraag – hoe groot het risico is dat het uitgeleende geld niet terugbetaald zal worden. Bij voldoende inkomen voor het betalen van de maandlast zal de hypotheek op dat moment niet opgeëist worden. De waarde van de woning speelt hierbij ook een grote rol: vanwege het hypotheekrecht kan de bank bij betalingsproblemen altijd nog overgaan tot gedwongen verkoop.
In 2013 werd de afloseis ingevoerd als voorwaarde voor hypotheekrenteaftrek. Deze eis geldt alleen voor nieuwe hypotheken: wie al een aflossingsvrije hypotheek had kan deze in veel gevallen behouden, ook bij het oversluiten van de hypotheek of verhuizing naar een andere woning. Extra geleende bedragen en hypotheken van starters moeten verplicht binnen 30 jaar afgelost worden om recht te hebben op het fiscale voordeel van de hypotheekrenteaftrek.
Toch kiezen steeds meer mensen – ook starters – voor een gedeeltelijk aflossingsvrije hypotheek. Helemaal aflossingsvrij is doorgaans niet mogelijk: ook de banken zijn voorzichtig. Tot de helft van de waarde van de woning willen ze wel aflossingsvrij uitlenen, voor het bedrag daarboven moet een aflosplan afgesproken worden.
Wie niet voldoet aan de afloseis kan de hypotheekrente over dat deel van de lening niet opvoeren als aftrekpost voor de inkomstenbelasting. Waarom laten huizenbezitters dit belastingvoordeel lopen? Het antwoord is eenvoudig: omdat ze met het aflossingsvrije deel uitkomen op een lagere maandlast voor de hypotheek. Ze hoeven immers voor dat deel geen aflossingsbedrag te betalen.
De huidige hypotheekrente is zo laag dat het voordeel van de hypotheekrenteaftrek beperkt is: wie weinig rente betaalt, kan ook maar weinig aftrekken. Door dat beperkte voordeel levert het schrappen van de aflossing uit de maandlast meer op dan de belastingaftrek. Het belastingvoordeel is simpelweg te klein om te kiezen voor aflossen.
Hypotheek naar box 3: minder belasting over vermogen
In beginsel valt een hypotheek – net als de eigen woning – in box 1 voor de inkomstenbelasting. In deze box wordt het ‘inkomen uit werk en woning’ belast. Een hypotheek die niet voldoet aan de voorwaarden voor hypotheekrenteaftrek gaat naar box 3, de box voor ‘inkomen uit sparen en beleggen'.
Het hypotheekbedrag geldt daar als gewone schuld en wordt meegenomen bij het te belasten bedrag voor de vermogensrendementsheffing. Via die weg kan de hypotheek alsnog belastingvoordeel opleveren: voor mensen met een kapitaal dat boven het heffingsvrije vermogen ligt. Afhankelijk van de omvang van het vermogen kan deze route zelfs een groter belastingvoordeel opleveren dan de hypotheekrenteaftrek.
